معرفی هشت جنبه اسکرام مستر

مسئولیت استقرار اسکرام، مطابق با آنچه در راهنمای اسکرام تعریف شده، با اسکرام مستر است. اسکرام مسترها این کار را با کمک کردن به افراد درون تیم اسکرام و سازمان در جهت درک تئوری اسکرام و تمرین شیوه هایش، انجام میدهند. اسکرام مستر پاسخگوی اثربخشی تیم اسکرام است. اسکرام مسترها این کار را با توانمند کردن تیم اسکرام در جهت بهبود شیوههایش در قالب چارچوب اسکرام، انجام میدهند. اسکرام مسترها رهبران واقعی ای هستند که به تیم اسکرام و سازمان خدمت رسانی می کنند. ( راهنمای اسکرام نسخه 2020 )
در این مقاله قصد داریم تا هشت جنبه مختلف از کار اسکرام مستر را به صورت کلی مرور نماییم.

1- رهبر: یک رهبر خدمتگزار که تمرکزش بر نیازهای اعضای تیم و افرادی است که برای مشتری ارزش قائل می شوند، با هدف دستیابی به نتایجی مطابق با ارزش ها، اصول و اهداف تجاری سازمان.
2- تسهیل گر: یک تسهیل کننده جهت ایجاد مرزهای واضح که تیم می تواند در آن مرزها همکاری کند.
3- مربی: مربی که با تمرکز بر طرز فکر و رفتار، تیم را در حال بهبود مستمر، و سازمان را در همکاری واقعی با تیم اسکرام مربیگری می کند.
4- منتور: منتوری که دانش و تجربه Agile را به تیم منتقل می کند.
5- مدیر: مدیری که مسئول مدیریت موانع، حذف فعالیت های اضافی که هیچ ارزشی در تیم و محصول  اضافه نمی کنند، مدیریت فرآیند، مدیریت سلامت تیم، مدیریت مرزهای خودسازماندهی و مدیریت فرهنگ است.
6- معلم: معلمی برای اطمینان از اینکه Scrum و سایر روش‌های مرتبط درک و اجرا شده‌اند.
7- حذف کننده موانع: یک حذف کننده مانع که با در نظر گرفتن قابلیت های خودسازماندهی تیم توسعه، مسائل مسدود کننده پیشرفت تیم را حل می کند.
8- عامل تغییر: یک عامل تغییر برای فعال کردن فرهنگی که در آن تیم های اسکرام می توانند شکوفا شوند.

همانطور که در این 8 جنبه مشاهده شد، اسکرام مستر وظایف متعددی دارد و علاوه بر دانش اسکرام می بایست درک عمیقی نیز در حوزه فعالیت کسب کار مطبوع خود داشته باشد. برای مثال اگر یک شرکت نرم افزاری را در نظر بگیریم، اسکرام مستر در شرایط ایده آل می بایست شخصی باشد که در گذشته حتما به عنوان یکی از اعضای تیم اسکرام ( برنامه نویس، طراح، تحلیل گر، تستر و …. ) سابقه فعالیت داشته باشد و با مشکلات، موانع و شرایط ایجاد محصول در این حوزه آشنایی کافی را داشته باشد.
لذا با توجه به شواهد و مطالعه جنبه های کاری یک اسکرام مستر، در صورتی که سازمان ها علاقه مند هستند تا از مزایای روش اسکرام به کمک اسکرام مستر بهره مند شوند، می بایست این اصل را در نظر بگیرند که صرفا داشتن دانش اسکرام و اخذ مدارک مرتبط کافی نیست بلکه این نقش نیاز به تجربه زیادی در حوزه مورد
نظر دارد تا بتواند به عنوان یک رهبر خدمتگزار به وظایف خود عمل نماید.
متاسفانه امروز مشاهده می شود که بسیاری از سازمان ها نقش اسکرام مستر را به عنوان یک کارشناس کنترل پروژه که با مباحث چابکی و اسکرام آشنایی دارد در نظر می گیرند، که این نشان دهنده درک نادرست وظایف اسکرام مستر در تیم ها می باشند. با مروری به 8 جنبه اسکرام مستر می توانیم نتیجه بگیریم که شاید به جای استخدام یک کارشناس کنترل پروژه آشنا به مباحث کنترل پروژه و جیرا، بهتر است نفرات با تجربه در سازمان که روحیه منتورینگ، رهبری و کوچینگ دارند را شناسایی نماییم و در صورت علاقه مندی به این حوزه، ضمن ارائه آموزش های لازم، این نفرات را به عنوان اسکرام مستر و مربی چابکی تربیت نماییم تا بتوانیم از مزایای این نقش در تیم های خود بهره مند شویم.
همچنین به کسانی که در ابتدای راه و علاقه مند به این حوزه می باشند، پیشنهاد می شود که علاوه بر یادگیری حوزه اسکرام و مدیریت پروژه چابک، به عنوان عضوی از تیم توسعه نیز وارد فضای کسب کار شوند. به عنوان مثال به عنوان یک برنامه نویس، تستر، تحلیل گر یا … که در تمام این نقش ها به عنوان عضو تیم توسعه می توانند در کنار نفرات تیم به خلق ارزش کمک نماید و با چالش های توسعه محصول آشنا شود. در این صورت طی چند سال با افزایش تجربه و دانش در این حوزه، می تواند به عنوان یک اسکرام مستر که سازمان و تیم را به سوی خلق ارزش هدایت می کند، فعالیت نمایند.
در انتهای می بایست اینگونه جمع بندی نمود که باید پاردایم های ذهنی خود را تغییر دهیم و از اسکرام به عنوان یک چارچوب برای کنترل پروژه، و از اسکرام مستر به عنوان یک کارشناس برنامه ریزی و کنترل پروژه و یا ادمین جیرا یاد نکنیم. بلکه این چارچوب را به عنوان یک روش جهت کمک به سازمان در خلق ارزش، در دوره های کوتاه مدت، در محیط های پیچیده جهت افزایش رضایت مشتریان در نظر بگیریم، و نقش اسکرام مستر را همانند یک رهبر ارکستر بدانیم که با دانش چابک و تجربه در حوزه کسب کاری مورد نظر، تلاش می نماید تا سازمان و تیم بتوانند هم آهنگ شده و در جهت خلق ارزش و پایداری بیشتر در محیط کسب کاری امروز گام بر دارند.

چابک باشید.